Xã Bản Hồ (huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai) nằm cách trung tâm thị trấn Sa Pa gần 30km về phía tây nam. Ở đó có 5 dân tộc anh em Mông, Dao, Tày, Giáy và Nùng (chiếm đa số là người Tày) cùng chung sống.Tuy không có được lợi thế gần trung tâm du lịch như các bản làng khác ở Sa Pa nhưng Bản Hồ lại có khung cảnh thiên nhiên kỳ vĩ, những thác, ghềnh nhuốm màu huyền thoại và nhiều di sản văn hoá độc đáo khác. Bản Hồ đang là điểm đến của nhiều du khách đặc biệt là du khách nước ngoài.
Khi đến Bản Hồ, du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước một màu xanh mướt ngút tầm mắt của lúa nương trên những ô ruộng bậc thang, bao quanh là những quả đồi và hòa lẫn trong đó là những nếp nhà của người dân tộc nằm rải rác dọc hai bờ suối. Bản Hồ có trung tâm là thôn Bản Dền, nơi gặp gỡ của hai dòng suối Mường Hoa và La Ve.
Theo truyền thuyết, có đôi trai gái quen nhau trong một đêm chợ tình ở Sa Pa. Chàng trai là người Tày ở Bản Dền vốn mồ côi từ nhỏ, còn cô gái là người Giáy ở Bản Tả Van. Họ yêu nhau tha thiết nhưng chàng trai thì nghèo quá không đủ sính lễ đến hỏi cưới cô gái. Họ thường hẹn nhau bên bờ suối Mường Hoa để tình tự. Một hôm, trời mưa tầm tã, nhưng nhớ bạn tình chàng trai vẫn ngược dòng suối lên gặp người yêu ở Nậm Nà (cuối Tả Van ngày nay), họ bên nhau tình tự mãi mà không hay tai hoạ đang ập xuống. Thần nước ào đến bất ngờ kéo văng cô gái ra khỏi tay người yêu nhấn vào dòng nước đỏ gầm rú. Chàng trai hốt hoảng nhảy theo nhưng mất dấu người yêu. Đau lòng và hận thần nước khôn xiết, ngày ngày chàng lên núi Hoàng Liên Sơn khuân đá về lấp dòng suối. Ngọn núi đá chắn giữa dòng suối Mường Hoa ngày càng cao theo nỗi nhớ nhung và buồn bã của chàng trai. Suối Mường Hoa bị tách làm đôi quấn quanh Bản Dền, rả rích đêm ngày như tiếng đàn gọi bạn của chàng trai từ khi đó.
Khác với dòng Mường Hoa ngày ngày phải mang nước đến cho hàng chục bản làng - nơi mà nó chảy qua, dòng La Ve chảy về Bản Dền từ trong tận núi cao rừng thẳm. Có lẽ vì thế mà nó cũng đẹp hơn và bí ẩn hơn và trong hơn.Trong khu vực Bản Hồ, ngoài hai dòng suối Mường Hoa và La Ve, còn có một loạt những dòng suối, con thác khác như: Cá Nhảy, Séo Trung Hồ… là những nơi lôi cuốn sự đam mê, khám phá thiên nhiên thơ mộng của du khách. Thác Séo Trung Hồ với độ cao trên một trăm mét, nhìn từ xa như dải lụa trắng vắt ngang lưng chừng núi, mới thấy du khách đã muốn ghé thăm.
Bản Hồ không dành cho những người không có khát vọng khám phá. Những cung đường núi đồi quanh co, uốn lượn và khó đi thực sự là thử thách đối với du khách. Nhưng đi rồi, du khách ắt hẳn sẽ bị lôi cuốn bởi sự đa dạng của thiên nhiên nơi đây. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng phong cảnh thiên nhiên hữu tình, không gian thoáng đãng nên thơ, kiến trúc độc đáo từ những ngôi nhà sàn gỗ gắn bó lâu đời với cuộc sống của người dân tộc mà còn được sống trong môi trường du lịch thân thiện, đầm ấm và cùng tham gia vào các sinh hoạt cộng đồng.
Tiêu biểu là thôn Bản Dền của xã Bản Hồ. Tiềm năng văn hoá của bà con thôn Bản Dền thể hiện qua những câu hát, điệu múa cổ và nhiều nghi lễ truyền thống. Đối với người Tày, lễ hội xuống đồng, hát giao duyên, các điệu múa sạp, múa xoè là những nét văn hoá đặc trưng, thực sự cuốn hút du khách. Các nghề thủ công truyền thống đã được khôi phục và có xu hướng mở rộng. Nổi bật nhất là nghề trồng bông, trồng dâu nuôi tằm và âpdệt thổ cẩm. Thổ cẩm truyền thống của Bản Dền được người phụ nữ Tày dệt nên thành những bộ trang phục đẹp mắt cùng nhiều sản phẩm trang trí trong gia đình và dùng trong sinh hoạt hàng ngày. Nghề dệt thổ cẩm không chỉ tạo nên những món hàng lưu niệm độc đáo mà còn là nơi dệt vải, sản xuất chăn, ga, gối để du khách thập phương tham quan, chiêm ngưỡng sự khéo léo của những người phụ nữ vùng cao.
Khoảng gần mười năm trở lại đây, hình thức du lịch tại gia (homestay) đã là một trong những thứ làm nên sự hấp dẫn của Bản Dền. 29 ngôi nhà sàn to đẹp nhất trong thôn Bản Dền đã được lựa chọn để triển khai dịch vụ này và điều thú vị nhất là dòng người đổ về Bản Dền để được một lần ngủ đêm tại bản này ngày càng đông, trong đó có cả những bạn trẻ Việt Nam.
Bản Dền luôn náo nức trong hình thức du lịch bản làng. Hương vị của cuộc sống hiện đại đang dần dần lan toả khắp nơi đây nhưng đêm về, bản làng lại thuần khiết mùi núi rừng yên ả thẳm sâu và huyền diệu.
Sưu tầm
